«ΝΗΣΑΙΑ …. » | 30.11.2020 (στήλη της Εφημερίδος μας)

---

30-11-2020

ΝΗΣΑΙΑ ….

Ν.Β. Στην στήλη αυτή παλαιός επί πολλές δεκαετίες τακτικός συνεργάτης της Εφημερίδος μας θα αναφέρεται σε θέματα που αφορούν διάφορες πτυχές του ευρύτερου νησαίου χώρου.

---

Επιβάλλεται να εγκαινιασθεί η στήλη αυτή με την συνοπτική παρουσίαση της νησαίας Ελλάδος (και της Κύπρου) που πολλοί αγνοούν ή σκοπίμως υποβαθμίζουν.

1) Τα θαλάσσια νησαία εδάφη της Ελλάδος –νησιά, νησίδες, νησίδια- αναδύονται σε 5 θάλασσες: Από τα όρια της Αδριατικής (Στενό του Οτράντο) όπυ το αρχιπέλαγος μας των Διαποντίων (Οθωνοί – Ερείκουσα – Μαθράκι κ.ά.) με τα περισσότερα από 150 νησαία εδάφη του, στο Ιόνιο, στο Αιγαίο, στο Λιβυκο-αιγιπτιακό πέλαγος, μέχρι το μικρό αρχιπέλαγος της Μεγίστης (Καστελλορίζου), στην θάλασσα της Λυκίας, με 19 νησαία εδάφη τουλάχιστον (στο ελληνικό τμήμα του).
    Το σύνολο των θαλάσσιων νησαίων εδαφών της χώρας μας υπερβαίνει τα 29.400 (Βάσει πρόσφατων – Μάϊος 2018 – σχετικών στοιχείων της Υδρογραφικής Υπηρεσίας Π.Ν., ανεξαρτήτως μεγέθους δηλ. και τα μικρότατα). Είναι πολλαπλάσια παλαιότερων μετρήσεων και κατανέμονται σε πολύνησα, συστάδες, υποσυστάδες και μεμονωμένα, όπως π.χ. η Ζουράφα και το Μπούρτζι του Ναυπλίου.

    Το συνολικό μήκος της θαλάσσιας ακτογραμμής της Ελλάδος υπερβαίνει τα 20.800 χιλιόμετρα. Τουλάχιστον τα 2/3 της συνολικής αυτής ακτογραμμής αφορούν το Αιγαίο, το Λιβυκο-αιγιαπτιακό πέλαγος και την θάλασσα της Λυκίας.

    Η Ελλάς έχει την καταφανώς μεγαλύτερη θαλάσσια ακτογραμμή από όλα τα κράτη της Μεσογείου και μία από τις μεγαλύτερες στον κόσμο (ολόκληρη η Αφρική υπολογίζεται ότι έχει 30.000 χλμ. και η Αυστραλία 26.000 χλμ.)
    Παρουσιάζει επίσης έναν από τους υψηλότερους παγκοσμίως δείκτες μέτρων ακτής ανά κάτοικο.

2) Τα ποτάμια νησαία εδάφη μας δεν έχουν συστηματικώς καταγραφεί και μελετηθεί. Ανέρχονται σε πολλές δεκάδες. Κάποιες νησίδες κατοικούνται προσκαίρως σε πρόχειρα καταλύματα από αλιείς ή παραθεριστές συστηματικούς ή εφήμερους. Κάποιες άλλες έχουν γεωστρατηγική αξία, κάποιες άλλες έχουν ενδεχομένως βιολογική ή γενικότερα επιστημονική. Ευρύτερα γνωστή στη νεώτερη ιστορία μας κατέστη η νήσις Γ του ΕΒΡΟΥ.

3) Τα λιμναία νησιά μας δεν είναι πολλά. Γνωστότερα ο Άγιος Αχίλλειος (επιφάνεια 800 στρέμμ. – ακτογραμμή 5 χλμ. περίπου) και το Βιδρονήσι της Μικρής Πρέσπας, το Νησί των Ιωαννίνων και εκείνο της λίμνης Καϊάφα. Κάποια λιμναία νησαία εδάφη, όπως π.χ. οι αμμονησίδες της Κερκίνης αποτελούν εξαίρετο ενδιαίτημα πτηνών.
    Όμως το σημαντικότερο λιμναίο πολύνησο του νεώτερου Ελληνισμού υπήρξε το ομώνυμο νησί της λίμνης Απολλωνιάδος, στην Βιθυνία της Μικράς Ασίας.

    Η ομώνυμη κωμόπολη είχε, μέχρι το 1922, πληθυσμό 3.000 περίπου κατοίκων, κατ’ εκτίμηση, εκ των οποίων το 80% περίπου Έλληνες. Από την Απολλωνιάδα ήσαν, μεταξύ άλλων, ο Μάρκος Μανούσης (Μαξ Μάνους), ιδρυτής και πρόεδρος του Κέντρου Νεοελληνικών σπουδών στο Austin του Τέξας, και ο Νικόλαος Μανούσης, δικηγόρος, Βουλευτής Σερρών και Υπουργός Εργασίας στην κυβέρνηση Θεμ. Σοφούλη (1945-6).

---

    Τα νησαία εδάφη που συναποτελούν το αρχιπέλαγος της Κύπρου, πλην της ομώνυμης νήσου, είναι μικρά και υπερβαίνουν τα 80. Αρκετά τελούν σήμερα υπό τουρκική κατοχή.

    Το πολύνησο των Κλειδών (στην ανατολική εσχατιά της Κύπρου, έναντι της Συρίας, σήμερα κατεχόμενο) είναι το μεγαλύτερο σε επιφάνεια και αριθμό εδαφών. (Η “μεγαλόνησος” των Κλειδών έχει έκταση 102 στρέμματα).

Δεν είναι γνωστά στοιχεία για ποτάμια νησίδια.
(Οι λίμνες, οι αλυκές και οι άλλοι βαλτότοποι αποξηραίνονται το καλοκαίρι).

Το συνολικό μήκος της θαλάσσιας ακτογραμμής της Κυπριακής Δημοκρατίας υπολογίζεται σε 773 χλμ. περ. (για σύγκριση: η πολύ μικρότερη Εύβοια έχει συνολ. ακτογραμμή 678 χλμ. περ.)

---

Γ.Κ.Γ.

---

Προσεχώς: Περί Νησιολογίας

---