Μια πρώτη αναφορά ως συμμετοχή της Σίφνου στον Πανελλήνιο Εορτασμό των 200 χρόνων [1821-2021] από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης | άρθρο του Γεώργιου Νικ. Θεοδώρου

---

απεστ. 22-04-2021

Μια πρώτη αναφορά ως συμμετοχή της Σίφνου
στον Πανελλήνιο Εορτασμό των 200 χρόνων [1821-2021]
από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.

Α] Η νησιώτικη καθημερινότητα, η Παιδεία και ο πνευματικός βίος των κατοίκων της Σίφνου προεπαναστατικά κυριαρχείται από έντονα ορθόδοξα βιώματα, που δυναμώνουν το ελληνικό φρόνημα, στερεώνουν την πίστη και αφυπνίζουν τις συνειδήσεις.

Ξεκινώντας, άς δούμε δύο συμβάντα, -2- αιώνες πριν την κήρυξη του ξεσηκωμού, καθοριστικά για τη συμμετοχή της Σίφνου στον Εθνικό Αγώνα.

α.- 9 Αυγούστου 1595 ~ Πραγματοποιείται στη Νάξο προ-επαναστατική σύσκεψη εκπροσώπων από -15- νησιά. Ανάμεσά τους η Σίφνος, η Μήλος, η Σαντορίνη. Εδώ συνομολογείται η αμετάκλητη απόφαση για αποτίναξη του τουρκικού ζυγού.

β.- 10 Φεβρουαρίου 1653 ~ Βρισκόμαστε στη Φυτειά, στο ιστορικό Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου, σημαντικό μνημείο της Παιδείας και της Ορθοδοξίας στη Σίφνο. Εδώ λειτουργεί το πρώτο Ελληνικό Σχολείο στο νησί μας. Σε κελί της Μονής, σύμφωνα με  έρευνα του Βυζαντινολόγου Μιχ. Γκητάκου, αποκαλύπτεται χάραγμα-ανεπιβεβαίωτο μέχρι σήμερα- με τον εξής όρκο των Σιφνιών =  «Εν μηνί Φεβρουαρίω σωτηρίου έτους 1653, τη ευλογία της Εκκλησίας, ωμόσαμεν την της Πατρίδος Ελευθερίαν».

Με την κήρυξη της Επανάστασης και με το μήνυμα του ξεσηκωμού απλωμένο σε όλη τη Σίφνο, εγγράφονται πολλοί Σιφνιοί στη Φιλική Εταιρία. Η έγκαιρη προετοιμασία τους κάνει να σπεύδουν από τους πρώτους στα πεδία των μαχών, σε όλη τη διάρκεια του Αγώνα, 1821 – 1833.

Η Επανάσταση αρχίζει από την Πελοπόννησο, ακολουθούμενη από τις τρείς ισχυρές ναυτικές δυνάμεις   Σπέτσες/3 Απριλίου 1821, Ψαρά/10 Απριλίου 1821, ΄Υδρα/16 Απριλίου 1821. Τέταρτο νησί και πρώτο στις Κυκλάδες ακολουθεί η Σίφνος/24 Απριλίου 1821, με επικεφαλής το Διδάσκαλο Νικόλαο Χρυσόγελο, που κηρύσσει το νησί μας επαναστατημένο. Από το 1808 έως το 1821 είναι ο Διευθυντής της Σχολής του Παναγίου Τάφου στο Κάστρο.

Ο Σχολάρχης Νικόλαος Χρυσόγελος [1780-1857], ο «Ναπολέων της Σίφνου» κατά τoν ΑLEX. BUCHON, υψώνει τη Σημαία της Επανάστασης στη Σχολή μας στις 16 Απριλίου 1821. Αφήνει στη  διεύθυνση της Σχολής διάδοχό του το μαθητή του Νικόλαο Σπεράντσα  και τίθεται επικεφαλής -150- Σιφνιών αγωνιστών. Οι περισσότεροι είναι μαθητές του. Αμέσως αποβιβάζονται στην ΄Υδρα και από κεί στην Πελοπόννησο, με το πλοίο «Προφήτης Ηλίας» του Καστριανού καπετάνιου Δημήτρη Κώνστα, πιστοί στο κάλεσμα της πατρίδας.

Οι -150- Σιφνιοί πολεμιστές γίνονται -300-, διότι την 1^η Μαϊου 1821 αναχωρούν άλλοι -150-, που διασκορπίζονται κάποιοι στα πολεμικά πεδία της Πελοποννήσου (Τριπολιτσά, Δερβενάκια, κυρίως στη μάχη του Δραγατσανίου τον Ιούνιο του 1821), και άλλοι, οι ναυτικοί, στα πληρώματα των πολεμικών σκαφών.

Στις 8 Ιουνίου 1821 ο Δημήτριος Υψηλάντης ορίζεται αρχηγός του Αγώνα, με Α’  Γραμματέα το Νεόφυτο Βάμβα από τη Χίο, μαθητή  του Χρυσόγελου στη Σχολή της Σίφνου, και Β’  Γραμματέα τον ίδιο το Χρυσόγελο.

Ο εμπορικός στόλος της Σίφνου το 1821 αποτελείται από -9- πλοία . ΄Όλα εξυπηρετούν την Επανάσταση με κάθε τρόπο, μετατρεπόμενα σε πολεμικά. Δύο από τα Σιφνέικα σκάφη φέρουν από -2- κανόνια, με πλήρωμα -20- έμπειρων ναυτικών. Σε  έγγραφο της 16^ης Απριλίου 1822 των Σιφνιών προκρίτων προς τους εφόρους της ΄Υδρας, το κοινό της Σίφνου χαρακτηρίζει τον Ελληνικό Στόλο ως «Θεοφρούρητο  Στόλο».

Β] Είναι εξαιρετικά δύσκολη η προσπάθεια να αποστάζομε σε λόγο την ιστορική αναζήτηση, διότι παραμένει έργο που προϋποθέτει κόπο – χρόνο – πειθαρχία – προσωπική πάλη – προσωπικές  υπερβάσεις. Το ζητούμενο για αυτή την επέτειο είναι πρώτα μια γερή δόση αυτογνωσίας, χωρίς φαντασιακούς μύθους.  ΄Εχομε ανάγκη από στιγμές ανάτασης, να σκεφτόμαστε συλλογικά τις διαδρομές που έχομε ήδη κάνει και πού θέλομε στο μέλλον να πορευόμαστε. Συνεχίζομε να χάνομε στόχους, φιλοδοξίες, την αυτοπεποίθησή μας ως έθνος.

Η συμπλήρωση 200 χρόνων υπερβαίνει πρόσωπα και θεσμούς. Μας αφορά όλους και οφείλομε να επιδεικνύομε σοβαρότητα, αποφεύγοντας τοξικούς διχασμούς, ικανούς να μετατρέπουν τον Εορτασμό σε μία μίζερη επέτειο. Οφείλομε όχι μόνο να επιχειρούμε αποτίμηση της πορείας και των επιτευγμάτων του Ελληνισμού, αλλά να μαθαίνομε ποιοί είμαστε και τι θέλομε, ώστε να χαράζομε στρατηγικές που το πετυχαίνομε. Να γνωρίζομε τις δυνάμεις και τις αδυναμίες μας, τα προβλήματα και τα εφόδια που έχομε στη διάθεσή μας. Κυρίως οφείλομε να αντιλαμβανόμαστε ότι ο Αγώνας για την Ελευθερία δεν ολοκληρώνεται, διότι συγκροτεί μία διαρκή Επανάσταση. ΄Εχομε διανύσει πολύ δρόμο, αλλά οι σπουδαίες μάχες βρίσκονται μπροστά μας. «Η πιο όμορφη θάλασσα είναι αυτή που δεν έχομε ακόμα ταξιδέψει».

Σήμερα, 200 χρόνια μετά, είναι φανερό ότι αιώνια ελληνική πληγή είναι η απροθυμία να διαμορφώνομε μία κοινωνία που θέτει ως προτεραιότητα το κοινό καλό στη θέση του προσωπικού συμφέροντος. Συνεχώς αυτοσχεδιάζομε και αυθαιρετούμε. Διαμορφώνομε ομάδες που εκμεταλλεύονται την εγγύτητά τους με την εξουσία. Αποτέλεσμα=Ο διχασμός και η μισαλλοδοξία αυτών των μορφωμάτων καταλήγει να είναι η ευκολότερη μέθοδος για να διατηρεί την αντικοινωνική ισχύ του  ένας κακόβουλος πολιτικάντης. Βλέποντας πόσο μας στοιχίζει ο διχαστικός κυνισμός, πρωταρχικός στόχος της Παιδείας  οφείλει να παραμείνει η κατανόηση των ουσιωδών της ζωής, η συναίνεση, η συνεργασία. Ακόμη και σήμερα επενδύομε στη ρήξη και για τα πιο ευτελή ή ασήμαντα της βιοτής μας.

Μέσα σε αυτό τον ενδημικό διχασμό, άμεση προτεραιότητα για τα 200 χρόνια, είναι η Επανάσταση στη Δικαιοσύνη και στην Εκπαίδευση. Ο διαρκής Αγώνας για Ελευθερία θέλει πολίτες που κατανοούν την ουσία, που σέβονται το νόμο. Πολίτες που σέβονται αλλήλους συμβάλλουν σε κρατική οντότητα, που στηρίζει τα οράματά τους, αντί να τους κρατά ομήρους  «διά πάσαν χρήσιν».

Συμπερασματικά, οφείλομε να σκύβομε υπεύθυνα πάνω από το εθνικό μας παρελθόν, να διδασκόμαστε από τα ιστορικά μας στραβοπατήματα και να εξάγομε πρακτικά συμπεράσματα  για το συλλογικό μέλλον της πατρίδας μας.

Γ] Όλες οι ανωτέρω διαπιστώσεις αποδεικνύουν ότι η αναγκαιότητα του Εορτασμού είναι αυτονόητη. Μένει ο καθορισμός ενός πλαισίου δράσης. Το ερώτημα είναι πώς αξιοποιούμε τη μοναδική αφορμή για να μάθομε της αλήθειες για την Ελληνική Επανάσταση του 1821, χωρίς να την ευτελίζομε. Πρόκειται για μία πανεθνική στιγμή αναγέννησης, με στόχο να ανακτήσομε μέρος της λαβωμένης μας περηφάνειας. Είναι πια ολοφάνερο ~ Μετά την εθνική δοκιμασία της τελευταίας δεκαετίας, χρειαζόμαστε μία σπουδαία γιορτή, ως αξιόπιστο εφαλτήριο της νέας-μετά την κρίση-εποχής. Πρωτεύον είναι τί και πώς επιτυγχάνεται αυτό, όχι από ποιόν και πού γίνεται.

Το φρόνημά μας δεν μετριέται με την έκταση του εδάφους, ούτε με τον αριθμό του πληθυσμού.  Μετριέται με το πύρωμα της ψυχής. Κι αυτή η ψυχή μετριέται με την απεραντοσύνη της Ιστορίας και το πανανθρώπινο του Πολιτισμού μας, δηλαδή με τη ζέση της Ανθρωπιάς μας, μαζί με την απεραντοσύνη του γαλάζιου στον ατελεύτητο ουρανό και στην αιώνια ελληνίδα θάλασσα. Αυτή τη θάλασσα, που στα τρισευλογημένα νερά της εμείς οι Σιφνιοί  συνεχίζομε να χαράζομε με απαράμιλλο ήθος και ευπρέπεια το υψηλότερο παράδειγμα εκπλήρωσης του πατριωτικού χρέους.

---

Γεώργιος Νικ. Θεοδώρου

---

Μαρμάρα Πουλάτης | Δευτέρα, 17η Φεβρουαρίου 2020

---