Υψίστη τιμή στους ΗΡΩΕΣ του 1821 | Συνέχεια 31η | Απρόοπτα-Παράξενα – Απίθανα (ΜΕΡΟΣ 3ον) | άρθρο του Μιχαήλ Στρατουδάκη

---

απεστ. 21-03-2022

Υψίστη τιμή στους ΗΡΩΕΣ του 1821

Συνέχεια 31^η

Απρόοπτα-Παράξενα – Απίθανα
(ΜΕΡΟΣ 3^ον)

Η πρώτη μάχη και νίκη

Δεν πρόφθασε να συνειδητοποιηθεί μετά την ύψωση της σημαίας της Επαναστάσεως στην Πλατεία Γεωργίου στην Πάτραν, ότι κηρύχθηκες Επανάσταση κατά του σκληρού τυράννου και στο χωρίον Άγιος Αθανάσιος που κείται μεταξύ Ανδριτσαίνης και Καρυταίνης, δόθηκε στις 27 Μαρτίου 1821 σκληρή μάχη με αρχηγόν τον Τζανέτον Χριστόπουλον. Στην μάχην συμμετείχαν και Γυναίκες. Τι ήξεραν από πόλεμον; Και οι άνδρες ήσαν πλημμελέστατα εφοδιασμένοι από οπλισμόν, αλλά ελαύνοντο από το μένος των 400 ετών σκλαβιάς.

Νικηταράς

Την τρίτην ημέραν των μαχών στα Δερβενάκια, ο Νικηταράς (Νικήτας Σταματελόπουλος) με τους στρατιώτες του και άλλους οπλαρχηγούς βρισκόταν στο χωρίον Στεφάνι. Μπροστά από αυτό πέρασαν οι εχθροί κατευθυνόμενοι προς το Αγιονόρι δεξιά κάτω. Τους παρακολουθούσε διακριτικώς. Πριν φθάσουν  στον δρόμον των  Δερβανακίων αντελήφθη μίαν καμήλαν φορτωμέν με πυρίτιδα η οποία έγερνε από την μετακίνηση του φορτίου, έριξε μια πιστολιάν στην πυρίτιδα και επήλθε ο πανικός. Τα άλογα αφηνίασαν και παρέσυραν τους αναβάτες, πολλοί δε σκοτώθηκαν στην ρεματιάν, καθώς και άλλοι στρατιώτες  που δεν εύρισκαν διέξοδον διαφυγής. Η κίνηση αυτή του Νικηταρά συνέβαλε στην αποδιάλυση του στρατού του Δράμαλη.

Στην διανομήν των πλουσίων λαφύρων από τις συμφορές του Δράμαλη στα Δερβενάκια, στον Νικηταράν δόθηκε ένα άλογον και μία γούνα. Το άλογον το έδωσε σε γνωστόν του την δε γούναν πώλησε και διέθεσε τα χρήματα στον στόλον! Ο Νικηταράς έτρεχε πολύ γρήγορα εξ ου και ο στίχος

Νικηταρά Νικηταρά

πούχεις στα πόδια σου φτερά

Το άλλον λάφυρον ο φτωχός Νικηταράς το δώρισε εκεί που υπήρχε ανάγκη. Ήταν εξαιρετικός πολεμιστής και έλαβε μέρος σε παρά πολλές μάχες με επιτυχίαν. (Στην ιδίαν διανομήν στον Παπαφλέσσαν έλαχε μία γούνα. Την δέχθηκε και την φορούσε συνεχώς, ακόμη και στην μάχην στο Μανιάκι όπου και σκοτώθηκε).

Όταν δημιουργήθηκε το Ελληνικόν Κράτος με την θυσίαν και το αίμα και του Νικηταρά, οι άκαπνοι πολιτικοί τον ξέχασαν. Όχι μόνον αυτό αλλά τον καταδίκασαν σε φυλάκιση 1 1/2 έτους το 1839, την οποίαν  εξέτισε στην Αίγιναν, ως εχθρός του Όθωνα! Στην φυλακήν υπέστη ταλαιπωρίες και βασανιστήρια και η υγεία του εξασθένισε πολύ. Όταν εξήλθε, τον λησμόνησαν και τον περιφρόνησαν. Φτωχός και με μειωμένην όραση λόγω του σακχάρου το οποίον τον βασάνιζε  και δεν το γνώριζε δεν είχε από πουθενά πόρους. Και οι άθλιοι κυβερνώντες του επέτρεψαν να επαιτεί έξω από την εκκλησίαν της Ευαγγελιστρίας στον Πειραιάν μόνον μίαν φοράν την εβδομάδα!!!! κάθε Παρασκευήν, λες και θα εισέπραττε τόσα πολλά από τον πάμφτωχον Λαόν, ώστε να του επαρκέσουν για μίαν εβδομάδα. Ευρωπαίος τιτλούχος που περνώντας τον γνώρισε θέλησε να του δώσει ικανόν χρηματικόν ποσόν, αλλά ο Νικηταράς ευσχημόνως δεν το απεδέχθη. Μετά την παραχώρηση Συντάγματος από τον Όθωνα, η πολιτεία τον «σκέφθηκε» επειδή της ήταν απαραίτητος και τον διόρισε Πρόεδρον της Βουλής από 7 Σεπτεμβρίου έως 20 Δεκεμβρίου του 1844 και μέλος της Γερουσίας.  Μετά την αποχώριση  του έδωσε μίαν στοιχειώδη σύνταξη. Απέθανε στον Πειραιάν στις 25 Σεπτεμβρίου 1849 Μέγας ΗΡΩΑΣ ο  «Τουρκοφάγος» που στην μάχην των Δολιανών έσπασε τρία σπαθιά και το τέταρτο εγκλωβίστηκε η λαβή του στο χέρι του λόγω αγκυλώσεως και αφηρέθη με επέμβαση Ιατρού!!!! Η οικογένειά του έχασε πολλά μέλη από την οθωμανικήν μάχαιραν, μεταξύ αυτών και τον νεαρόν αδελφόν του Ιωάννην, (1805-1816) που θανατώθηκε βάναυσα από τους εχθρούς και ο οποίος αγιοκατατάχθηκε ως  «Άγιος Ιωάννης ο Τουρκολέκας». Εορτάζεται στις 10 Οκτωβρίου.

Λάσπη συντρίβει άλογα

Όταν ο Ιμπραήμ βάδιζε προς Πάτραν για να πολιορκήσει  στην συνέχειαν το Μεσολόγγι, οι αντιστάσεις που συναντούσε καθ΄ οδόν ήταν άτακτες, όχι από οργανωμένον στρατόν. Πριν από την Αγουλινίτσαν, το σημερινόν Επιτάλιον, και στην διάβαση παραποτάμου του Αλφειού τα άλογα προχώρησαν, αλλά κόλλησαν στην λάσπην και ήταν αδύνατον να βαδίσουν. Θέλησε να περάσει και ο Ιμπραήμ ο «παλληκαράς» και το άλογόν του κόλλησε και κινδύνευσε αγρίως, διεσώθη δε από άτομα που γνώριζαν κολύμπι. Τα άλογα επειδή ήταν αδύνατον να προχωρήσουν τα σκότωσαν. Μόλις ο Κολοκοτρώνης έμαθε αυτήν την πορείαν του Ιμπραήμ, απεφάσισε να επιτεθεί στην Τριπολιτσάν αιφνιδιαστικώς, αλλά το σχέδιόν του προδόθηκε από Βούλγαρον που πολεμούσε με τους Έλληνες!!! Τι πόλεμον να έκανε; Προδοσίες υπέστη ο Αγωνιζόμενος Έλληνας πολλές.

Γυναίκες στον Αγώνα

Ίσως πολλοί  να διαρωτηθούν αν υπήρχε αξιομνημόνευτη συμβολή των γυναικών στην Επανάσταση, πέραν δύο σπουδαίων που διδάσκει η Ιστορία στα σχολεία. Καλλίτερα εδίδασκε γιατί τώρα έχει απαγορευτεί η διδασκαλία της Επαναστάσεως λόγω απαιτήσεως των  τούρκων!!!

Οι γυναίκες προσέφεραν τεράστιες υπηρεσίες και στις μάχες αλλά κυρίως σε δράσεις εκτός μαχών. Εδώ πρέπει να αναφέρομεν τις αγρότισσες  και όσες ήταν αδύνατον  να συμβάλλουν στις μάχες με τον δικόν τους τρόπον. Οι αγρότισσες στην περιοχήν τους προσέφεραν γιγαντιαίες εξυπηρετήσεις. Φρόντιζαν τους αγρούς, καλλιεργούσαν, έσπεραν, θέριζαν, αλώνιζαν, άλεθαν, ζύμωναν.   Σχεδόν καθημερινώς ζύμωναν και τα ψωμιά αυτά τα διοχέτευαν στα στρατόπεδα για  τροφοδοσίαν και συντήρηση των αγωνιστών μας. Φρόντιζαν τα ζώα και εξασφάλιζαν τυρί πάλιν για τους στρατιώτες.  Πράξη κορυφαία γιατί χωρίς τροφήν τα πράγματα θα ήταν πολύ δύσκολα. Το Μεσολόγγι έπεσε από έλλειψη τροφών. Επίσης φρόντιζαν για την ένδυση των αγωνιστών και ό,τι άλλον μπορούσαν ή εζητείτο από αυτές.

Μάχες μεγάλες έδωσαν πρωτοπορειακώς και παραδειγματικώς οι Σουλιώτισσες. Αν νικούσαν ήσαν υπερήφανες, αν όχι δεν ήθελαν να πέσουν στα χέρια του εχθρού όπου τις περίμενε  ατίμωση και βασανιστήρια και έπεφταν από ψηλά βουνά στο κενό για να σκοτωθούν. Στο Ζάλογγον, στα Ψαρά, στην Νάουσαν Ημαθίας, έχομεν τέτοια παραδείγματα ανδρείας. Προσέφεραν επίσης στον Αγώνα ενεργώς και οικονομικώς πάρα πολλές, με ολίγες γνωστές. Αναφέρομεν μερικές εις αιωνίαν ανάμνηση μετ’ ευχαριστιών.

Λασκαρίνα- Μπουμπουλίνα, Σπετσιώτισσα, διέθεσε τεράστιες περιουσίες, αλλά και ανεδείχθη σε σπουδαίαν ναυτοκαπετάνισαν, ισάξιαν των ναυμάχων ανδρών.

Μαντώ Μαυρογένους, Μυκονιάτισα από την σπουδαίαν οικογένειαν Μαυρογένη Ηγεμόνα της Μολδοβλαχίας, πλουσία, διέθεσε όλην την περιουσίαν της ακόμη και τα προσωπικά της κοσμήματα για τον Αγώνα και πέθανε στην Πάρον επαιτούσα για επιβίωση!!

Ρωξάνη Σούτσου, από αρχοντικήν οικογένειαν ήταν στο πλευρόν του Αλεξάνδρου Υψηλάντου, ως γραμματεύς και ενεψύχωνε τους μαχομένους.

Ευανθία Καΐρη, αδελφη του γνωστού Θεόφιλου, έστειλε επιστολήν στην Τσαρίναν, ζητούσα συμπαράσταση και εκλιπαρούσα για βοήθειαν του εξεγερθέντος Λαού.

Κυριακή Ναύτου, η μόνη γυναίκα που εμυήθη στην Φιλικήν Εταιρείαν (επιτρεπόταν μόνον άνδρες), και προσέφερεν σημαντικές υπηρεσίας στον Αγώνα.

Μόσχω Τζαβέλα  σύζυγος του Ήρωα Λάμπρου ήταν αρχηγός 300 γυναικών και έλαβε μέρος σε πολλές μάχες.

Ελένη Μπότσαρη σύζυγος του επίσης Ήρωα Μάρκου, αρχηγός ομάδος Σουλιωτισσών πολεμούσε τον εχθρόν.

Δέσπω Τζαβέλλα, σύζυγος του ‘Ηρωος Φώτου, Ταγματάρχης Λόχου Σουλιωτισσών, δεν έμεινε αμέτοχη στον Αγώνα.

Μεσολογγίτισσες: Αναφέρονται ως ιδιαιτέρως ηρωικές για τις προσφορές στους μαχομένους αλλά και πεινώντες άνδρες της φρουράς.

Μανιάτισσες οι ηρωΐδες. Στην περίφημη μάχη του Δυρού, 1.000 Μανιάτισσες πολέμησαν σκληρώς με δρεπάνια, πέτρες, ξύλα κατά χιλιάδων οπλισμένων οθωμανοαιγυπτίων  στρατιωτών και με τους άντρες τους, τους εξεδίωξαν, ώστε ο Ιμπραήμ να υποστεί μεγάλην ταπείνωση!!

Σταυρούλα Σάβαινα, από χωρίον της Σπάρτης. Μετά την απώλειαν του συζύγου της σε μάχην, πολέμησε γενναίως με τους στρατιώτες του Κυριακούλη Μαυρομιχάλη.

Ιωάννα Μεταξά, δεν έλειψε από μάχες  στην Πελοπόννησον όσον και αν αυτές ήταν επικίνδυνες και κουραστικές.

Θεοδώρα Γκίκα, σύζυγος του Υδραίου προύχοντα Θεοδώρου Γκίκα έδωσε τα πάντα για τον Αγώνα και κατήντησε τόσον φτωχή ώστε για να ζήσει πωλούσε αυγά από τις επτά (7) κότες της και ο παππάς της έβγαζε δίσκον στην Εκκλησίαν!!!! Τι εντροπή, συγκριτικώς,  για τους σημερινούς πολιτικούς οι οποίοι απομυζούν τον  φορολογούμενον μέσω βουλευτικών προνομίων! Διαβάζουν Ιστορίαν;;

Κωνσταντίνα Ζαχαριά, κόρη του θρυλικού Κλεφταρματωλού   Ζαχαριά Παντελάκη ή Μπαρμπιτσιώτη, η οποία σε ηλικίαν 20 ετών τέθηκε επικεφαλής συγχωριανών της και υψώνει  πρώτη στο χωρίον  Βαρβίτσα (και Μπαρμπίτσα εξ ου και η προσηγορία του πατρός της),την Σημαίαν της Επαναστάσεως.

Ζαχαρίνα (Σταματελοπούλου), σύζυγος του Μεγάλου Ήρωα Νικηταρά και κόρη του Ζαχαριά ήταν αγωνίστρια γενναιοτάτη και έλαβε μέρος σε δεκάδες μάχες.

Γυναίκες της Αγουλινίτσας.  Ηρωικές, με τους συζύγους τους επετέθησαν αρχήν του 1825 στις δυνάμεις του Ιμπραήμ, ο οποίος βάδιζε προς Πάτραν και τον ανάγκασαν να φύγει καταντροπιασμένος, από μίαν επίθεση την οποίαν δεν ήθελε να κάμει γιατί την θεωρούσε παντελώς εύκολην!

Αδαμαντία συζ. Φ. Γρηγοριάδη, Προεστού της Ζούρτσας, σημερινή Νέα Φιγαλία, προσέφερε πολλά στον Αγώνα. Μετά τα Ορλωφικά, οι κατακτητές σκότωσαν τον άνδραν της και η οικογένεια μετεκόμισε  στην Κυπαρισσίαν. Όταν ξεκίνησε η Επανάσταση, προσέφερε όλην την περιουσίαν της υπέρ του Αγώνος. Ενεθάρρυνε δε όλους να συμμετάσχουν στον Αγώνα. Ο υιός της Αθανάσιος έγινε οπλαρχηγός όλων των Μεσσηνίων αγωνιστών.

Αγγελική Ζερμπίνη, από το χωρίον Ρογγολιό σημερινήν Αλιφείραν, σφαγιάσθηκε από τους κατακτητές, για τον αγώνα της, αλλά προ πάντων για τις συνεχείς παροτρύνσεις προς όλους ώστε να επιτεθούν κατά του μαύρου δυνάστη.

Απαύστως πολεμούσαν οι γυναίκες στην Επανάσταση αλλά δυστυχώς όλες είναι άγνωστες στους ψευτοπολιτικούς και σε εμάς εκτός δύο περιπτώσεων.

Ανεφέραμεν ενδεικτικώς ολίγα  από τα άπειρα παραδείγματα γυναικών που έδωσαν σκληρές μάχες στην Επανάσταση. Οι γυναίκες διεκρίθησαν και δεν είναι ολίγες εκείνες που έλαβαν επαξίως στρατιωτικούς βαθμούς και αξιώματα, κάτι πρωτοφανές για την εποχήν. Ανεδείχθησαν σε γυναίκες εκπληκτικές  για την τόλμην και το θάρρος τους, πραγματικώς ευλογημένες ηρωίδες για το υψηλόν χρέος προς ελεύθερην Πατρίδα. Κόποι αβάστακτοι και απερίγραπτοι, φρικτές περιπέτειες, βάσανα αναρίθμητα, θυσίες ασύλληπτες, δίδοντας δίπλα στους άντρες την μάχην για κατάκτηση της ελευθερίας. Τελικώς πέτυχαν την ελευθερίαν και έσβησαν την προσπάθειαν ταπεινώεως που ήθελαν οι μαύροι κατακτητές στο όνομα ΕΛΛΑΣ και του επανέφεραν την λάμψη, το μεγαλείον, την τιμήν  και την δόξαν που είχε από αρχαιοτάτων χρόνων και τα είχε σκεπάσει η τυραννική μπότα!

Η απέραντη ευγνωμοσύνη μας είναι μικρή ενώπιον των θυσιών τους!!!!

---

20/3/2022

---

Μιχαήλ Στρατουδάκης

---