Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ | άρθρο της Ειρήνης – Φάνιας Παπιδά

---

παραλήφθ. 06-05-2021

Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΝΑΥΤΙΚΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ

Η συμβολή του Ναυτικού στον Αγώνα του 1821 υπήρξε όχι μόνο σημαντική, αλλά και καταλυτική.

Οι νησιώτες δεν αισθάνονταν ραγιάδες, αφού ανάμεσα τους ζούσαν ελάχιστοι Τούρκοι και οι μόνες τους υποχρεώσεις ήταν να δίνουν κάθε χρόνο έναν αριθμό ναυτών για τον σουλτανικό στόλο και να πληρώνουν ένα μικρό ποσό, σαν σύμβολο της υποτέλειάς τους.

Η Ελληνική Εμπορική Ναυτιλία παρουσιάζει μεγάλη ακμή κατά το 2ο μισό του 18ου αιώνα. Υπήρξαν πολλές συγκυρίες που ώθησαν την άνθηση του Ελληνικού Ναυτικού, ώστε να φθάσει αυτό σε υψηλό σημείο και να είναι τόσο ετοιμοπόλεμο και αποτέλεσματικό. (Αφ’ ενός η Συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζή, μετά το τέλος του ρωσο-τουρκικού πολέμου (1768-1774), διευκόλυνε και πέρασε τις μεταφορές των σιτηρών στα χέρια των Ελλήνων εμπόρων, αφ’ ετέρου η απομάκρυνση του κυρίαρχου, ως τότε, Γαλλικού Ναυτικού στην Μεσόγειο, εξ αιτίας των Ναπολεόντειων πολέμων.)

Την παραμονή της Επανάστασης οι Έλληνες πλοιοκτήτες διέθεταν τον εντυπωσιακό αριθμό των 1000 εμπορικών πλοίων, από τα οποία τα 200 περίπου τα χρησιμοποίησαν σαν πολεμικά, κατά την διάρκεια της Επανάστασης.

Οι Ελληνικές ναυτικές δυνάμεις ήταν έτοιμες με την κήρυξη της Επανάστασης να διεξάγουν τον ναυτικό αγώνα. Οι αναμετρήσεις στην θάλασσα με τους αδίστακτους πειρατές και κουρσάρους που λυμαίνονταν την Μεσόγειο, είχαν εξασκήσει τα πληρώματα των ελληνικών πλοίων στην τακτική του πολέμου και κυρίως του αιφνιδιασμού. Ιδιαίτερα όμως εξασκήθηκαν οι Έλληνες ναυτικοί, λόγω της υποχρεωτικής ναυτολόγησης τους στα πολεμικά καράβια της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι αγωνιστές του 1821 είχαν εξασκηθεί στην τέχνη του πολέμου στην θάλασσα και ταυτόχρονα γνώριζαν την τακτική και τις αδυναμίες του αντιπάλου τους ες αιτίας της ακούσιας υπηρεσίας τους στον στόλο των Οθωμανών.

Τρία κυρίως νησιά, η Ύδρα, οι Σπέτσες και τα Ψαρά είχαν αναπτυχθεί σε υπολογίσιμα ναυτικά κέντρα και ήταν εκείνα τα οποία διέθεσαν τα πλοία τους για τον αγώνα της ανεξαρτησίας. Οι στόλοι των τριών νησιών *μετέφεραν το επαναστατικό κλίμα σε όλα τα νησιά, *ενίσχυσαν τις χερσαίες επιχειρήσεις σε παράλιες περιοχές *ανεφοδίασαν Ελληνικά φρούρια και προπαντός *δεν επέτρεψαν στους Τούρκους να μεταφέρουν στρατό και εφόδια στις επαναστατημένες Ελληνικές περιοχές.

Το παράδειγμα των τριών νησιών ακολούθησαν και τα άλλα νησιά του Αιγαίου. Επίσης η Σάμος, η Ρόδος, η Κύπρος, η Κρήτη, παρ’ όλο που είχαν πολλούς Τούρκους κατοίκους, ξεσηκώθηκαν και αυτές. Η Κάσος μαζί με τα Ψαρά αποτελούσαν τις κύριες ναυτικές βάσεις των επαναστατημένων Ελλήνων.

Το βασικότερο όπλο των Ελλήνων θαλασσομάχων ήταν το πυρπολικό. Με αυτό, οι αγωνιστές προκαλούσαν σοβαρές ζημιές και, κυριολεκτικά, τρομοκρατούσαν τους αντιπάλους τους. Ο Ψαριανός Δημήτρης Παπανικολής ανατινάζει με το πυρπολικό του, το τουρκικό δίκροτο, στην Ερεσσό της Λέσβου, ο Κωνσταντίνος Κανάρης ανατινάζει την Τουρκική ναυαρχίδα στην Χίο και ένα δίκροτο στην Τένεδο, αναδεικνυόμενος τελικά στον θρυλικό μπουρλοτιέρη, τον οποίον έτρεμε το Τουρκικό ναυτικό. Ο Υδραίος, Αντώνης Ραφαλιάς πυρπολεί δίκροτο στις ναυτικές επιχειρήσεις τηςΣάμου, τον Ιούλιο του 1822. Οι Ελληνικές ναυτικές δυνάμεις με επικεφαλής τον Υδραίο ναύαρχο, Ανδρέα Μιαούλη, αντιμετωπίζουν, με επιτυχία, τον Τουρκικό στόλο, τρέποντας τον σε φυγή, σε πολλές ναυμαχίες.

Η προσεκτική μελέτη της Ιστορίας του Αγώνα αποδεικνύει, πέρα από κάθε αμφιβολία, ότι χωρίς το Ναυτικό, η Επανάσταση δεν θα είχε επεκταθεί πέρα από την Πελοπόννησο, δεν θα είχε στεριώσει ούτε θα είχε επικρατήσει, φέρνοντας το αποτέλεσμα της απελευθέρωσης από τον Τουρκικό ζυγό.

---

Ειρήνη – Φάνια Παπιδά
(Του Κύκλου Των Ανδρίων Ναυτικών Λογοτεχνών)

---